Elke groep (zekering of installatieautomaat) in je meterkast voorziet een deel van je huis van stroom. Wil je weten hoeveel energie een bepaalde groep verbruikt, dan heb je extra meetapparatuur nodig. Een P1 meter heeft geen inzicht in het stroomverbruik per groep, de slimme meter geeft immers alleen totaalverbruik en het verbruik per fase door aan de P1 meter. In deze blog leggen we uit hoe je per groep het stroomverbruik kunt meten en uit welke kWh meters je kan kiezen. We bespreken verschillende soorten tussenmeters en geven tips om erachter te komen op welke groep bepaalde apparaten, je zonnepanelen of stekker thuisbatterij zitten.
Waarom het stroomverbruik per groep meten?
Het meten van stroomverbruik per groep geeft je een gedetailleerd inzicht in je stroomverbruik per apparaat of bijvoorbeeld in de totale opbrengst van je zonnepanelen. Belangrijke voordelen zijn onder andere:
- Grote verbruikers identificeren en besparen: Je ziet welke groepen de meeste energie slurpen. Zo kun je bijvoorbeeld ontdekken dat de keuken- of wasmachinegroep bovenmatig verbruikt en daar maatregelen nemen (bijv. een zuinigere koelkast, diepvries of het stroomverbruik spreiden over meerdere groepen).
- Kosten bewaken of eerlijk verdelen: Door specifieke groepen apart te meten, weet je precies wat bepaalde installaties verbruiken. Denk aan het stroomverbruik van een elektrische boiler, airco of laadpaal voor je auto. Dit is handig om kosten toe te rekenen aan een gebruiker of om simpelweg te weten waar je geld naartoe gaat.
- Totale opbrengst zonnepanelen meten: Waarschijnlijk een herkenbaar probleem, de app van je zonnepanelen leverancier is niet geweldig of mist regelmatig data omdat de verbinding weg is gevallen. Ook het koppelen van je omvormer met je P1 meter app mist regelmatig data is onze ervaring. Door een kWh meter direct te plaatsen op de groep van je zonnepanelen kan je de totale opbrengst van je zonnepanelen op een betrouwbare manier inzichtelijk maken.
- Eigen groep per bewoner: Zitten er meerdere huurders in een woning op dezelfde groepenkast aangesloten, dan zou je voor een eerlijke verdeling elke huurdersruimte aan kunnen sluiten op één of meerdere eigen groepen. Gedeelde ruimtes? Ook daar kan je een aparte groep voor aanmaken. Ook voor een aanleunwoning is het meten per groep soms interessant voor het verdelen van het stroomverbruik.
- Afwijkingen opsporen: Een groep die plotseling veel meer stroom trekt dan normaal, kan duiden op een defect apparaat of een vergeten stroomverbruiker. Met per-groep meting vallen zulke afwijkingen snel op, zodat je ze kunt aanpakken.
Methodes om per groep te meten: soorten kWh-meters
Om het verbruik van een groep in kaart te brengen kun je een extra kWh-meter (tussenmeter) in de groepenkast plaatsen. Globaal zijn er twee type kWh meters, de kWh-meter zonder stroomklem en kWh meter met stroomklem(men).
KWh-meter zonder stroomklem (directe tussenmeter)
Dit is een kWh-meter die direct in serie met de groep wordt geplaatst. De fasedraad van de groep loopt door de meter, zodat alle verbruikte stroom gemeten wordt en op het display verschijnt.
Voordeel:
- Zeer nauwkeurige digitale meting
- Direct af te lezen: Je ziet het verbruik vaak meteen op het display van de meter.
- Veel van dit type kWh meters zijn MID-gecertificeerd voor een betrouwbare meting.
Nadeel:
- De installatie is ingrijpender dan bij een kWh meter met stroomklem
- Je moet de groep spanningsloos maken en de meter in de bedrading monteren.
- Ook neemt zo’n meter ruimte in op de DIN-rail (vaak 2-4 modules breed), wat in een volle kast lastig kan zijn.
KWh-meter met stroomklem (indirecte meting)
Dit type gebruikt een stroomtang of -klem om de stroom te meten zonder de draad los te halen. Je klemt de sensor om de fasedraad van de betreffende groep; de kWh-meter zelf blijft op de DIN-rail en leest via de klem de stroom uit.
Voordelen:
- Eenvoudige installatie zonder het circuit door te knippen
- Veilige meting
- Meerdere klemmen kunnen soms op één kWh meter worden aangesloten, zodat je eventueel meerdere groepen kunt monitoren.
Nadelen:
- De klem moet fysiek om de kabel passen – in een volle groepenkast is daar niet altijd ruimte voor. We installeerden de klemmen van de Shelly Pro 3EM vanwege de beperkte ruimte met moeite in onze ABB groepenkast.
- De meetwaarde kan iets minder precies zijn dan bij directe meting, maar voor thuisgebruik en het aansturen van stekker thuisbatterijen is de nauwkeurigheid doorgaans ruim voldoende.
Advies: Bij beide kWh meters raden we installatie door een installateur aan!
Slimme kWh-meters met wifi
Steeds meer kWh-tussenmeters zijn “slim”: ze verbinden met wifi en geven real-time meetgegevens door via een app. Dit is ideaal om voortdurend inzicht te hebben in het verbruik per groep, zonder handmatig meterstanden af te lezen.
Twee bekende voorbeelden van slimme energiemeters voor de groepenkast zijn de HomeWizard kWh Meter en Shelly Pro 3EM:
HomeWizard kWh Meter
Een gebruiksvriendelijke 1-fase of 3-fase tussenmeter met wifi, die erg geschikt is voor consumenten en kleine bedrijven. Deze meter plaats je in de meterkast op de DIN-rail en sluit je aan op de groep of fase die je wilt meten. Via de HomeWizard Energy app zie je continu het actuele vermogen en het verbruik per uur, dag en maand van die groep. Groot voordeel is de nauwkeurigheid en het feit dat het een MID-gecertificeerde kWh meter is. De verbruiksgegevens worden in de app bewaard, zodat je trends kunt zien en desgewenst kun je meerdere HomeWizard kWh-meters inzetten voor verschillende apparaten, groepen of fases.
Het is een laagdrempelige oplossing om inzicht te krijgen in het stroomverbruik per groep – je moet natuurlijk wel comfortabel zijn met het plaatsen van de meter in de groepenkast of dit laten doen door een installateur.
Shelly Pro 3EM
Een slimme driefase-energiemeter op DIN-rail. Deze meet via drie stroomklemmen tot drie fasen of groepen tegelijk. Hij koppelt met je wifi of utp-kabel waarna de Shelly-app het verbruik per fase meet inclusief teruggeleverde stroom van bijvoorbeeld zonnepanelen. De Shelly Pro 3EM is populair onder doe-het-zelvers omdat hij simpel te integreren is met smart home-systemen als Home Assistant en Homey en werkt voor de aansturing van verschillende stekker thuisbatterijen waaronder de batterijen van merken als HoyMiles, Zendure en EcoFlow.
Houd er rekening mee dat de installatie betekent dat je drie klemmen om de betreffende kabels moet plaatsen en de module zelf van voeding moet voorzien vanuit de groepenkast.
Shelly heeft verschillende kWh meters die passen bij verschillende situaties. Zo kan je met sommige kWh meters uit de Shelly Pro-serie ook apparaten en verlichting schakelen als deze direct zijn aangesloten op de meters.
Andere Shelly-oplossingen voor het meten van stroomverbruik en schakelen van apparaten
- Shelly Pro 4PM
- Vier afzonderlijke kanalen (max. 16A per kanaal) met nauwkeurige energiemeting per kanaal.
- Ideaal voor het schakelen en monitoren van meerdere apparaten of groepen vanaf één module.
- Geschikt voor automatiseringen (via Shelly Cloud, MQTT, Modbus TCP, of lokaal via HTTP API).
- Shelly Pro 2PM
- Twee afzonderlijke kanalen (max. 16A per kanaal) met energiemeting per kanaal.
- Geschikt voor aan/uit-sturing van twee circuits of apparaten.
- Vaak gebruikt voor verlichting, pompen, of het verdelen van één groep in twee geschakelde uitgangen.
- Shelly Pro 1PM
- Één kanaal (max. 16A) met energiemeting.
- Compacte oplossing voor schakelen + meten van een enkel apparaat of groep.
- Ideaal voor bijvoorbeeld een boiler, wasmachinegroep of airco.
- Shelly Pro Dimmer 2PM
- Dimmerfunctie met twee kanalen en energiedetectie.
- Speciaal voor dimbare verlichting, met instelbare dimcurves.
- Kan automatisch scenario’s uitvoeren (bijv. dimmen bij zonsondergang of energiepieken vermijden).
Welke groep hoort bij welk apparaat?
Voordat je een specifieke groep gaat meten, is het handig om zeker te weten welke apparaten of ruimtes op die groep zijn aangesloten. Vaak staat dit globaal aangegeven op een A4tje in de groepenkast (bijvoorbeeld “Groep 3 – Keuken”), maar het kan onduidelijk of niet meer actueel zijn door wijzigingen in het verleden. Op welke groep een apparaat of ruimte zit kan je zelf achterhalen op de volgende manieren:
- Groep uitschakelen en testen: Zet één groep in de meterkast uit en kijk welke lichten of stopcontacten in huis spanningsloos worden. Zo spoor je per groep op welke ruimtes en apparaten deze zit. Noteer je bevindingen en label eventueel de groepen duidelijker. Nadeel is dat je telkens kort stroomuitval veroorzaakt in dat deel van het huis.
- Gebruik een zekeringzoeker: Dit gereedschap (ook wel “circuit breaker finder” genoemd) helpt je een groep te identificeren zonder alles te hoeven uitzetten. Plaats de zender van de zekeringzoeker in een stopcontact of lichtpunt van het apparaat dat je wilt traceren. Ga vervolgens met de ontvanger langs de groepenkast; bij de juiste groep zal de ontvanger een duidelijk signaal (lampje of pieptoon) geven. Dit is sneller en comfortabeler dan de trial-and-error methode hierboven.
Let op: Tijdens het testen van de Parkside zekeringzoeker merkten we dat deze bij meerdere groepen een valse melding gaf. Het lijkt erop dat de zekeringzoeker in dat geval over de nul meet, waardoor hij ook piept bij groepen die niet op de zender zijn aangesloten.
